چهارشنبه سوری یکی از قدیمیترین جشنهای ایران باستان است که البته امسال هم مانند سال قبل، با توجه به شیوع بیماری کرونا، به نظر میرسد مراسم شب چهارشنبه سوری در منزل و در حد یک دورهمی خانوادگی محدود برگزار شود.
اصلا تا پیش از اینکه در سالهای اخیر چهارشنبه سوری تبدیل به نبرد فشفشه و ترقهبازی شود مراسمی بود که در آن تمام اعضای خانواده و دوستان دور هم جمع میشدند، خوراکیهای مخصوص چهارشنبه سوری را میخوردند و از روی آتش میپریدند.
نامهای دیگر چهارشنبه سوری در مناطق مختلف ایران عبارتند از: گول چارشَمبه (اردبیل) گولی-گولی چارشمبه (گیلان)، کوله چوارشمبه (کردستان)، چوارشمبه-کولی (غروه)، و چارشمبه-سُرخی (اصفهان).
در هر شهر مراسم و آداب چهارشنبه سوری خاص آن شهر است و در کنار آن هم غذاهای مختلفی برای دورهمی این شب باستانی تهیه میشود.
اگر شما هم دوست دارید بدانید که لیست غذای چهارشنبه سوری شامل چه غذاهایی است این مقاله را بخوانید. ما در این مطلب یک لیست از غذاهای شام شب چهارشنبه سوری در شهرهای مختلف ایران را برای شما آماده کردهایم که برای این شب تهیه کنید.
شش انداز زنجانیها
زنجانیها هم در شب چهارشنبهسوری خورشی به نام «ششانداز» میپزند. این خورش ترکیبی از روغن، پیاز، خرما، کشمش، گردو، تخممرغ و شیره انگور است. کنار ششانداز، رشته پلو یا زعفران پلو (بسته به توان مالی خانواده) پخته میشود.
رشته پلو در البرز
در البرز اما، به جز خوردن آجیل، پخت غذاهایی همچون فسنجان و رشته پلو نیز مرسوم است.
آش در خوزستان
در میان لرهای بختیاری خوزستان هم رسم است که در برخی از روستاهای این مناطق در این شب آش میپزند و بین همسایگان پخش میکنند.
قورمهسبزی در آذربایجان شرقی
بهترین غذای شب چهارشنبهسوری در آذربایجان شرقی قورمهسبزی است که غذای محبوب بسیاری از ایرانیهاست. در گذشته که بیشتر اجاقها و مطبخها در حیاط خانهها قرار داشتند، غروب چهارشنبهسوری عطر و بوی برنج و قورمهسبزی از همه خانهها برمیخاست.
آش گزنه در گلستان
در گلستان نیز طبق رسم قاشق زنی صاحبخانه انواع آجیل یا شیرینیهای سنتی گرگان مانند «سرغلبیلی»، «پادرازی»، «نون زنجیفیلی»، «نون خرمایی» و «حلوا اوماج» و چیزهایی از این دست را در کاسه جوانان و نوجوانان میریخت. به جز این کار پختن آش گزنه یکی دیگر از رسوم مردم گرگان در چهارشنبهسوری است. این آش با انواع گیاهان و سبزی محلی و کوهی از جمله انارریجه، زولنگ، اوجی، گزنه و کدو و انواع حبوبات شامل نخود، لوبیا، عدس و باقلا و رب انار تهیه میشود.
آش ابودردا و عدس پلو در کرمان
پختن آش «ابودردا» در چهارشنبهسوری از مراسمی است که در استان کرمان انجام میشود. این آش به نامهای «اُماچو» و «آش چهارشنبهسوری» نیز معروف است. مردم برای پختن این آش مقداری نخود بر میدارند، سپس سوره توحید را میخوانند و روی آنها فوت میکنند. بعد از این کار نخودهای تبرک شده را با حبوبات دیگر مانند عدس و لوبیا مخلوط میکنند و در آب میخیسانند و بعد از پختن آش، آن را بین همسایگان تقسیم میکنند.
شیر برنج در کهگیلویه و بویر احمد
یکی از آداب مردم کهگیلویه و بویراحمد در شب چهارشنبهسوری، پختن آش رشته است. همچنین دو سه روز پیش از آغاز سال نو را عرفه یا خیرات نیمه برات میگویند. در این ایام تمامی خانواده از شیر و برنج و دانههایی نظیر سیاه دانه، رازیانه نوعی غذای محلی به نام شیر برنج تهیه میکنند و همراه با نوعی حلوای محلی بین همسایگان توزیع میکنند.
آجیل شیرین شیرازیها
پختن آش «ابودردا» در شب چهارشنبهسوری بین شیرازیها مرسوم است. از دیگر خوردنیهای ویژه شب چهارشنبهسوری شیرازیها آجیل چهارشنبهسوری است که بدان «آجیل شیرین» هم میگویند، این آجیل مخلوطی است از کشمش، نخودچی، مغز بادام، مغز گردو، انجیر، مویز، توت خشک، کنجد بوداده، شاهدانه، تخمک، گندم برشته، برنجک، قصب، خارک و قیسی است.
سودو پلو در اردبیل
همچنین بانوان اردبیلی از ساعات اولیه صبح سهشنبه آخر سال دست به کار میشوند تا به رسم دیرینه برای سفره چهارشنبه سوری گندم برشته یا «قورقا» درست کنند. اردبیلیها برای شام شب چهارشنبهسوری هم غذای ویژهای دارند که به آن «سودوپلو» میگویند.
این غذا شامل برنج پختهشده با شیر، ماهی و کوکو سبزی است که این کوکو را با ۷ نوع سبزی تهیه میکنند. بانوان اردبیلی هنگام تهیه غذای شب چهارشنبهسوری، تخممرغهای خام را در پوست خشک پیاز میپیچند و روی پلوی در حال پختن میگذارند. تخم مرغها بخارپز میشوند و پوست پیاز هم باعث رنگین شدن آنها میشود.